عکاسی نمای نزدیک

1 - نزديك و نزديك‌تر Close and closer
چه قدر مي‌توان نزديك شد؟ اين است سؤال ماكرو. يا شايد بهتر باشد بپرسيم چقدر مي‌خواهيم نزديك بشويم؟ آنقدر نزديك كه عكس ما از فرم منطقي خارج نشود. بیش از حد نزديك يعني از بين بردن منطق بصري سوژه.
نسبت بزرگنمائي رابطۀ بين سوژه و اندازه‌ي واقعي آن است كه سنسور دوربين آن را نشان مي‌دهد. 1:5 يعني یک پنجم اندازه‌ي واقعي سوژه اندازه 1:1 يعني اندازه واقعي سوژه (life size) و 2:1 يعني دو برابر اندازه‌ي واقعي سوژه. وقتي كه عكاسان به سوژه خیلی نزديك مي‌شوند يعني از سايز 1:1 فراتر مي‌روند به دنياي كاملاً جديدي به نام مايكروكاسم (Microcosm) پا مي‌گذارند.
نكتۀ كليدي:
عمق ميدان فضاي واضح و فوكوس در جلو و پشت سوژه مي‌باشد. هرچقدر به سوژه نزديك‌تر شويم عمق ميدان كمتر مي‌شود حتي اگر در پايين‌ترين عدد دیافراگم (Aperture) لنز خود باشيم. اين به آن معني است كه هر چقدر از سايز 1:2 (يعني از یک دوم سايز واقعي به بعد) به سوژه نزديك‌تر شويم بايد عمق ميدان كمتري در نظر بگيريم كه طبيعتاً قسمتهاي زيادي از سوژه حذف مي‌شود و فقط از آن نقطه يا قسمتي كه در نظر داريم عكاسي می كنيم.
براي وضوح هرچه بيشتر تصوير بايد دوربين را در موازي‌ترين حالت با سوژه قرار دهيم با اين كار فوكوس را به بيشترين حدّ خود مي‌رسانيم حتي اگر عمق ميدان زيادي هم نداشته باشيم.
هر چقدر به سوژه نزديك‌تر ‌شويم، ثابت كردن دوربين خيلي حساس‌تر مي‌شود، چرا كه تغييرات ناچيز در آن فاصله تأثير شگرفي روي نقطۀ فوكوس خواهد داشت.
اين مجموعه‌ي عكس از قطرۀ آب روي گل از سايز 1:5 تا 2:1 گرفته‌شده تا معني واقعي نسبت بزرگنمائي را در دنياي واقعي نمايش دهد.
2 - دنياي عكاسي از نماي نزديك
هر چقدر سوژه در دنيا براي عكاسي وجود دارد به همان اندازه هم دنياهاي جديدي براي عكاسي از نماي نزديك وجود دارد. تقريباً هر سوژه كه فكرش را مي‌كنيد دنياي متفاوتي در نماي نزديك خواهد داشت. نزديك‌تر شدن يك روش تحقيق (جستار) مي‌باشد. چه چيزي را جستار مي‌كنيد؟ غير از سوژه مورد علاقه من (نویسنده) كه قطره آب و روغن و رنگ و… مي‌باشد سوژه‌هاي فراوان و مهيج ديگري مثل حشرات، بازتابها، سطح فلزات، جاندارهاي ريز آبزي سطح سنگها و كريستالها، گل‌ها و… براي لنز، ماكرو وجود دارند كه همه قابل بررسي می باشند.
با انتخاب سوژۀ خود توجه به پيچيدگي بزرگنمائي در تركيب‌بندي عكس خود داشته باشيد. در بزرگنمائي 1:2 يا كمتر شما مي‌توانيد تصوير كاملي از يك زنبور (مثل تصوير زير) را نمايش دهيد ولي در بزرگنمائي 2:1 يا بیشتر تشخيص شكل زنبور براي بينندگان مشکل مي‌شود در عوض، جزئيات خيلي ريز سوژه بزرگنمائي مي‌شوند و چون كه اين جزئيات با چشم غير مسلح ديده نمي‌شوند مي‌توانند پايه‌هاي عكسهاي خارق‌العاده‌اي باشند.
3 - عكاسي از محصولات مصنوعي Artifacts
محصولات مصنوعي (Artifacts) همان محصولاتي هستند كه به دست انسان براي مقاصد خاص توليد مي‌شوند. عكاسان نماي نزديك اكثر وقت خود را صرف عكاسي از اشياء يا قسمتهاي خاصي از اشياء مي‌نمايند. سوژه مورد عكاسي بايد اسرارآميز و مرموز باشد تا بتواند نظر بيننده را جلب كرده و گوياي داستان خاصي باشد يا تشابه خاصي به فضاي ديگري داشته باشد. (تداعي واقعيت ديگري را بكند).
يك عكس نماي نزديك خوب همة اين كارها را انجام مي‌دهد (و شامل همه‌ي اين موارد هست). من در يك كلام اين سوژه‌ها را محصولات مصنوعي (artifacts) در نظر مي‌گيرم: يعني محصولات مصنوعي تمدن، محصولات مصنوعي زمان، ـ محصولات مصنوعي طبيعت یعنی در دامنۀ بسیار وسیع تر آن چه در فرهنگ لغات نوشته شده كه مي‌گويد محصولات مصنوعي ساخت بشر.
مثلا یک کندو یا لانۀ زنبور را نیز می توانیم محصول مصنوعی یا ساخته شده بنامیم زیرا در طبیعت به خودی خود وجود نداشته و با دست بشر هم ساخته نشده است.
براي من، محصول مصنوعي، يك شيئي محدود و مشخص است كه از نظر دور افتاده و به آن بي‌توجهي شده است. عكسهاي نماي نزديك عالي عكسهايي هستند كه قسمت كوچكي از يك سوژه را، كه گوياي حس پايندگي آن سوژه در زمان خاص ‌باشد به تصوير بكشند و اين حس را انتقال ‌دهند. این سوژه‌ها موضوع فوق‌العاده‌اي براي عكاسي نماي نزديك مي‌باشند
4- پيدا كردن سوژه براي عكاسي ماكرو
اگر به كودكي كه تازه راه رفتن را ياد گرفته دقت كنيد مي‌بينيد كه در هنگام راه رفتن به اطراف خود توجه ويژه دارد و هر از چند گاهي شيئي توجه او را جلب مي‌كند، آن را برمي‌دارد و دقيق وارسي مي‌كند از جهت‌هاي مختلف به آن دقيق مي‌شود. اين كار را با تمركز كامل و با اشتياق فراوان مرتباً، گاه براي ساعتهای متمادی، تكرار مي‌كند. اشياء مورد بررسي بسيار ساده و پيش پا افتاده هستند مثل برگ چمن، سنگ‌ريزه (شن و ماسه)، ترك‌هاي ديوار و زمين، ريشه‌هاي كنار قالي و… .
اين حس كنجكاوي كودكانه شامل بررسي همه چيز مي‌شود، انگار كه براي اولين بار ديده مي‌شوند ـ‌ اين بهترين الگو و روش براي يافتن سوژه‌هاي عكاسي از نماي نزديك مي‌باشد. فراموش نكنيد كه در ديدن اشياء به صورت معمولي، به دنبال جزئيات و بافت‌ها و زيبائي‌هاي همنشين آنها باشيد.
من بيشتر مواقع لنز ماكرو و برخي تجهزات عكاسي ماكرو را در كيف روزمره عكاسي‌ام حمل مي‌كنم. اينطوري اگر جائي چيزي نظرم را جلب كند مي‌توانم بلافاصله يك عكس نماي نزديك از آن تهيه كنم. لذا هميشه براي تهيۀ يك عكس ماكرو آمادگي دارم. ولي این را هم مي‌دانم كه خيلي از عكسهاي خوب ماكرو در استوديوام با شبيه‌سازي فيلد (زمينه) گرفته مي‌شود. نكته‌ي مهم ديگري كه می باید در نظر داشته باشیم این است که در عكاسي نماي نزديك لازم نيست براي ديدن دنياي جديد خيلي دور سفر كنيم!
به اطراف خود نگاه كنيد مثلاً به اشياء روي ميز كار خود، بسياري از لوازمي كه روزمره با آنها سروكار داريم سوژه‌هاي جالبي براي عكاسي نماي نزديك هستند مثل مداد، كاغذ، گيرۀ كاغذ و… .
در منزل خود چرخي بزنيد هزاران سوژه كه براي عكاسي نماي نزديك عالي هستند مي‌يابيد.
احساس گرسنگي مي‌كنيد؟ يكي از بهترين سوژه‌ها عكاسي از ميوه‌ها، آجيل ها‌ و يا حتي بستني در حال آب شدن مي‌باشد!
به هواي تازه نياز داريد؟ سوژه‌هاي خارق‌العاده‌اي فقط در حياط منزل، پارك و (محيط بيرون) مي‌توانيد بياييد! پس شما نياز به سوژۀ خاصي در مكان خاصي براي عكاسي نماي نزديك نداريد: سوژۀ خوب ماكرو هميشه، همه‌جا در اطراف ما وجود دارد!